Lud Arusha, odłam większej grupy etnicznej Masajów, zamieszkiwał ten region na długo przed przybyciem Europejczyków. Byli oni przede wszystkim rolnikami i pasterzami, wykorzystując zalety żyznej wulkanicznej glebę. Pobliscy Masajowie, znani ze swoich wojowników, również odgrywali kluczową rolę w regionie, czasami ścierając się z innymi grupami o ziemię i zasoby.
Niemcy przybyli pod koniec XIX wieku i ustanowili kontrolę nad tym obszarem, który zaliczał się do Niemieckiej Afryki Wschodniej. Zbudowali biura administracyjne i zachęcali do uprawy kawy, kładąc podwaliny pod biznes, z którego ten region słynie do dziś.
Brytyjskie siły przejęły władzę od Niemców podczas I wojny światowej, włączając Arushę do brytyjskiej Tanganiki. Kontynuowano produkcję kawy i sizalu i rozwijano infrastrukturę Arushy.
W latach 50. XX wieku Arusza stała się ważnym ośrodkiem handlowym, przyciągając ludzi z różnych środowisk etnicznych, w tym Chagga, Meru i handlarzy indyjskich.
W 1961 roku Tanzania uzyskała niepodległość, a Arusha stała się ośrodkiem politycznym i gospodarczym. W 1967 roku miasto zyskało międzynarodowe uznanie, gdy Julius Nyerere ogłosił Deklarację z Arushy, która ustanowiła Ujamaa (afrykański socjalizm) jako politykę narodową Tanzanii. Kładziono w niej nacisk na samowystarczalność, kolektywne rolnictwo i upaństwowione gałęzie przemysłu.
Obecnie Arusza jest prężnie rozwijającym się miastem, znanym jako brama do przyrodniczych atrakcji regionu, takich jak Serengeti, Ngorongoro i góra Kilimandżaro. Mieści się tu także siedziba Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej (EAC), a dawniej także Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy (ICTR).
Jak dotrzeć do Aruszy?
Samolotem
Najbliższym lotniskiem jest Kilimanjaro International Airport (JRO), położone około 50 km od Arushy. Obsługuje loty międzynarodowe i krajowe.
Alternatywą jest lot na lotnisko w Aruszy (ARK), które obsługuje głównie loty krajowe z Dar es Salaam, Zanzibaru i Serengeti.
Drogą
Z Dar es Salaam (620 km, 10–12 godzin): Autobusy, takie jak Kilimanjaro Express, Dar Express i Shabiby, kosztują 25–40 USD za miejsce.
Z Moshi (80 km, 1,5 godziny): Dostępne są taksówki zbiorowe, autobusy lub transfery prywatne.
Z Nairobi, Kenia (270 km, 5-6 godzin): Codzienne autobusy, przekraczające granicę w Namanga.
Pociągiem
Tanzania Railways obsługuje powolne, ale malownicze połączenie z Dar es Salaam do Moshi. Mało popularna opcja wśród turystów.
Najlepszy czas na wizytę
Czerwiec-październik (pora sucha)
Bezchmurne niebo, mało lub brak deszczu i przyjemne temperatury. Idealny czas na safari w pobliskich parkach (Serengeti, Ngorongoro, Tarangire) jak i na piesze wędrówki i zajęcia na świeżym powietrzu (Góra Meru, Park Narodowy Arusha). W szczycie sezonu turystycznego lepiej zarezerwować nocleg z wyprzedzeniem.
Styczeń do połowy marca (krótka pora sucha)
Ciepło i zielone krajobrazy po krótkich deszczach. Dobry okres na trekking na Kilimandżaro lub Meru.
Miesiące, których należy unikać:
Od połowy marca do maja (długa pora deszczowa)
Ulewne deszcze mogą sprawić, że drogi w parkach narodowych będą błotniste, a szlaki turystyczne śliskie. Mniej turystów, więc trochę taniej.
Listopad – początek grudnia (krótkie opady)
Pogoda jest mniej przewidywalna, ale roślinność bujna. Przyzwoita opcja, jeśli wolisz mniej tłumów.
Gdzie się zatrzymać?
Polecam Bright Star Hotel. Jest w bardzo spokojnej okolicy, a do centrum miasta można łatwo dojechać boda boda lub tuk tukiem. Personel jest niesamowicie przyjazny i serwują bardzo dobre śniadanie, które jest wliczone w cenę. Internet nie jest najszybszy, ale działa! Tylko droga prowadząca do hotelu mogłaby być lepsza.
Miejsca warte zobaczenia w Aruszy
Chciałem zwiedzić miasto z lokalnym przewodnikiem i znalazłem doskonałą ofertę z wieloma pozytywnymi opiniami na Get Your Guide. Następnego dnia spotkałem się z przewodnikiem: Daudim. Był młodym i miłym facetem, który wielokrotnie powtarzał, że jestem niezbyle mile widziany w Tanzanii 😀
Obejrzeliśmy z zewnątrz budynki, takie jak: Międzynarodowe Centrum Konferencyjne (Arusha International Conference Centre), Szpital Regionalny Mount Meru (Mount Meru Regional Referral Hospital) i Biuro Okręgowe Miasta Arusha (Arusha City District Office), zanim weszliśmy do Narodowego Muzeum Historii Naturalnej (National Natural History Museum) w starej niemieckiej bomie. Ekspozycja była dość interesująca, dotyczyła flory i fauny w regionie oraz ewolucji ludzi.
Następnie poszliśmy na targowisko Masajów, które było niczym więcej niż miejscem z pamiątkami. Każdy zapraszał mnie do swojego sklepu „po prostu, żebym rzucił okiem”. Niestety, przede mną były jeszcze dwa miesiące podróży po Tanzanii, a mój bagaż był bardzo ograniczony, więc nic nie kupiłem.
Następnym punktem naszej wycieczki była Wieża Zegarowa (Clock Tower). Znajduje się w sercu Arushy, na głównym skrzyżowaniu łączącym główne drogi miasta. Często mówi się, że jest to „punkt środkowy” między Kairem w Egipcie a Kapsztadem w Republice Południowej Afryki, choć jest to bardziej symboliczne niż geograficznie precyzyjne.
Niedaleko ronda z Wieżą Zegarową znajduje się hotel Four Points by Sheraton Arusha. Oczywiście, pobyt tam był poza moim budżetem, ale Daudi znał personel, więc pozwolono nam wejść do środka i zobaczyć historyczny budynek, w którym się znajdowała się galeria starych fotografii.
Następnie weszliśmy do sklepu jubilerskiego sprzedającego produkty wykonane z tanzanitu, a także do małego muzeum. Tanzanit to rzadki i cenny niebiesko-fioletowy kamień szlachetny występujący tylko w Tanzanii, a konkretnie w górach Mererani w pobliżu Aruszy. Jest to odmiana minerału zoisytu i został odkryty w 1967 roku. Głębokie niebieskie i fioletowe odcienie tanzanitu są wyjątkowe i często porównywane do szafirów, ale ma inny blask i efekt pleochroiczny (zmienia kolory, gdy patrzy się na niego pod różnymi kątami). Jest powszechnie stosowany w pierścionkach, naszyjnikach i kolczykach, często osadzonych w białym złocie lub platynie.
Kupiliśmy grillowaną kukurydzę od ulicznego sprzedawcy i poszliśmy dalej do Central Market, pełnego świeżych produktów, przypraw i mnóstwa innych rzeczy. Super interesujące miejsce, pełne życia i doskonałe do robienia zdjęć, chociaż miejscowi nie byli zbyt szczęśliwi, widząc mój aparat, więc zawsze lepiej zapytać o pozwolenie, zanim zaczniesz fotografować ludzi.
Potem zatrzymaliśmy się, żeby napić się kawy z mlekiem, miodem i przyprawami. Ale to było pyszne! Zdecydowanie jedno z tych doświadczeń, których prawdopodobnie nigdy bym nie spróbował bez lokalnego przewodnika.
Następnie wskoczyliśmy do samochodu i pojechaliśmy do Centrum Dziedzictwa Kulturowego (Cultural Heritage Center). Jest to połączenie galerii sztuki, muzeum i centrum handlowego, oferujące odwiedzającym możliwość eksploracji tradycyjnej i współczesnej sztuki afrykańskiej, w tym obrazów, rzeźb, biżuterii i artefaktów. Budynek ma ciekawą architekturę, zaprojektowaną tak, aby przypominał wierzchołek Uhuru na Kilimandżaro.
To był ostatni punkt naszej wycieczki, a następnie zostałem odwieziony w pobliże Wieży Zegarowe. Ogólnie rzecz biorąc, była to bardzo interesująca wycieczka, zdecyduwanie warta swojej ceny. Jak wspomniałem wcześniej, znajdziesz ją na Get Your Guide lub możesz skontaktować się bezpośrednio z Daudim na WhatsApp: +255 621 146 836.
Później poszedłem sam do Muzeum Deklaracji z Aruszy, aby dowiedzieć się o kluczowym dokumencie politycznym w historii socjalistycznej Tanzanii, ogłoszonym przez prezydenta Juliusa Nyerere 5 lutego 1967 r. Przedstawiał on wizję kraju z perspektywy Ujamaa (afrykańskiego socjalizmu) i samowystarczalności. Chociaż był znak z opłatami za wstęp, nie widziałem nikogo w kasie biletowej, więc po prostu wszedłem do środka i wyszedłem w ciągu 15 minut. Cieszę się, że tak wyszło, ponieważ zdecydowanie odejrzenie kilku zdjęć nie było warte 10 USD!
Wodospady Napuru
Bujny, tropikalny las położony zaledwie kilka kilometrów od Aruszy. Mieszkają tu małpy colobus, małpy niebieskie, dikdiki i wielu gatunków ptaków. Las można zwiedzać podczas spacerów przyrodniczych do wodospadu z przewodnikiem lub wycieczek rowerowych.
Miejsca warte zobaczenia poza Arushą
Góra Meru i Park Narodowy Aruszy
Góra Meru, wznosząca się na 4566 metrów, jest drugim co do wysokości szczytem w Tanzanii i znajduje się w Parku Narodowym Arusha. Ten uśpiony wulkan dostarcza wrażeń dla wymagających wędrowców, dzięki zróżnicowanym krajobrazom: sawanna, gęste lasy, strefy alpejskie. Wspinaczka trwa zazwyczaj od trzech do czterech dni, a wędrowcy zatrzymują się w schroniskach górskich, takich jak Miriakamba i Saddle. W pogodne dni ze szczytu rozpościerają się wspaniałe widoki na Kilimandżaro. Wyprawa ta nie jest jednak tania i spodziewaj się kosztu rzędu 1000 USD.
Park Narodowy Arusha est domem dla szerokiej gamy dzikich zwierząt, w tym żyraf, zebr, bawołów i różnych naczelnych. Odwiedzający mogą wybrać się na safari, spacery z przewodnikiem i krótką wycieczkę kajakami po jeziorach Momella.
Zapytałem kilku agentów w Aruszy o koszt jednodniowej wycieczki do parku i zawsze wynosił on ponad 300 USD, co uważałem za śmieszne, biorąc pod uwagę, że sześciodniowe safari do parków narodowych Serengeti, Ngorongoro, Lake Manyara i Tarangire kosztowało mnie 200 USD dziennie, wliczając w to wyżywienie i noclegi. Oczywiście koszt będzie niższy, jeśli podróżujesz w grupie. Solo nie ma to jednak sensu.
Turystyka kulturalna Ifulong
„Ifulong” pochodzi od słowa plemienia Meru, które oznacza sezonową dolinę rzeki z żyznymi brzegami, które ludzie wykorzystują do uprawy różnych zbóż i warzyw. Mają bardzo interesujące programy wędrówek, które obejmują również aspekt kulturowy tego obszaru, a nawet możesz przenocować w lokalnym domu.
Znalazłem tę aktywność przez przypadek, gdy odwiedziłem biuro informacji turystycznej w Aruszy. Wtedy zobaczyłem ulotkę Ifulong Cultural Tourism i wysłałem im wiadomość na WhatsAppie, z zapytaniem o jednodniową wycieczkę. Emmanuel był bardzo responsywny i postanowiłem wybrać się na tam już następnego dnia!
Pojechałem dala dala z Arushy do Someli, co jest przystankiem na drodze w kierunku Usa River, a przewodnik już tam na mnie czekał. Zaczęliśmy spacer przez pola i wspinaliśmy się coraz wyżej. Spotkaliśmy wielu mieszkańców wsi i wydawało się, że Emmanuel znał dosłownie każdego, a sam był mistrzem small talku. Kontynuowaliśmy trekking do punktu widokowego na górę Meru, a następnie rozpoczęliśmy zejście do placu przy którym była szkoła i dom mojego przewodnika. Zjedliśmy pyszny lunch (zupa bananowa, fasola, pilaw i owoce). Po lunchu wypiliśmy kawę z lokalnych ziaren, razem z mlekiem, a nawet wanilią. Smakowała niesamowicie!
Emmanuel był bardzo rozmowny i zainteresowany moim krajem, więc po drodze odbyliśmy naprawdę długą i miłą rozmowę na temat różnic kulturowych między Polską a Tanzanią. Byliśmy również świadkami spotkania mieszkańców wsi pod najstarszym drzewem w okolicy. Wsparcie społeczności jest ważne w tym regionie świata i jeśli ktoś zachoruje, to inni mieszkańcy starają się zrzucić na pomoc. To rodzaj nieformalnego ubezpieczenia społecznego.
Na koniec zatrzymaliśmy się w lokalnym barze, gdzie spróbowałem wina bananowego. Trochę dziwny napój, musujący i dość mocny. Nie jest to coś, co chciałbym pić często, ale doświadczenie siedzenia w barze z miejscowymi było miłe.
Możesz sprawdzić stronę internetową Ifulong Cultural Tourism TUTAJ. Numer telefonu do Emmanuela: +255 762 012 006. Możesz się z nim skontaktować na WhatsApp.
Monduli Juu Bush Maasai Experience
Monduli Juu to malownicza wioska położona w górzystym terenie w pobliżu miasta Monduli. Jest częścią gór Monduli, rozciągających się około 50 km od Arushy.
Mieszkają tu społeczności Masajów, oferujące wizyty w swoich bomach (gospodarstwach), poznawanie ich tradycji i branie udziału w rytuałach szkolenia wojowników.
Mijałem wiele tego typu miejsc w rejonie Ngorongoro, ale wszystkie miały raczej negatywne opinie, jakoby nie były zbyt autentyczne. Dlatego szukałem czegoś bardziej na uboczu, a Monduli Juu Bush Maasai Experience wydawało się oferować dokładnie to, czego chciałem. Skontaktowałem się z nimi na WhatsApp i doradzono mi, abym przyjechał w sobotę, bo wtedy będzie dodatkowo możliwość zobaczenia tradycyjnego targu Masajów.
Więcej o mojej jednodniowej wycieczce do Monduli Juu przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Wioska i muzeum Masajów Olpopongi
Alternatywny sposób na doświadczenie kultury Masajów. Oferują jednodniowe wycieczki jak i noclegi w tradycyjnych domach.
Obie opcje obejmują wycieczkę do muzeum i wioski, tradycyjny lunch, piesze safari na terytorium Masajów oraz naukę o technikach łowieckich, a także o medycynie naturalnej. Jeśli zostaniesz na noc, dowiesz się więcej o ceremoniach i doświadczysz ogniska z bufetem BBQ i śniadaniem następnego dnia.
Możesz dojechać na własną rękę minibusem (dala dala) z Arushy do Sanya Juu, a następnie kontynuować podróż na moto-taxi lub tuk-tukiem. Jednodniowa wycieczka kosztuje około 65 USD, a nocleg 115 USD (stan na luty 2025).
Mount Longido
Longido to góra w północnej Tanzanii, położona w regionie Arushy. Wznosi się na około 2637 metrów nad poziomem morza i jest częścią rezerwatu leśnego Longido Mountain Forest Reserve.
Dzięki lokalizacji w pobliżu granicy Kenii i Tanzanii, Góra Longido oferuje wspaniałe widoki na Kilimandżaro, Meru i otaczające je równiny. Obszar ten jest zamieszkiwany przez lud Masajów, którzy wypasają swoje bydło na zboczach. Wędrówka na szczyt jest trudnym, ale satysfakcjonującym doświadczeniem. Są lasy akacjowe, roślinność górska oraz skały!
Nie jest to popularne miejsce i bardzo prawdopodobne, że na szlaku nie spotkasz innych wędrowców. Jeśli jednak planujesz zdobycie Kilimandżaro, wejście na szczyt Longido może okazać się idealną rozgrzewką!
Więcej o mojej jednodniowej wycieczce na górę Longido przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Park Narodowy Jeziora Manyara
Jezioro Manyara to płytkie, zasadowe jezioro w północnej Tanzanii, położone w obrębie Wielkiego Rowu Wschodnioafrykańskiego. Zajmuje powierzchnię około 470 kilometrów kwadratowych i jest częścią Parku Narodowego Jeziora Manyara, rezerwatu biosfery wpisanego na listę UNESCO. Jezioro jest znane z bogatej bioróżnorodności, w tym dużych populacji flamingów, ponad 400 gatunków ptaków i różnorodnych dzikich zwierząt, takich jak słonie, hipopotamy, żyrafy i słynne lwy wspinające się na drzewa. W jeziorze żyją również gatunki ryb, takie jak tilapia i sumy, a zagrożony wyginięciem Oreochromis amphimelas jest endemiczny dla tego obszaru.
Więcej o mojej wycieczce do Parku Narodowego Jeziora Manyara przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Jezioro Eyasi
Jezioro Eyasi to płytkie słone jezioro w północnej Tanzanii, położone u podnóża Wielkiego Rowu Afrykańskiego. Leży na południowy zachód od słynnego Parku Narodowego Serengeti i tuż na południe od krateru Ngorongoro. Wielkość jeziora i poziom wody zmieniają się istotnie w zależności od opadów deszczu. Panuje tutaj unikalny ekosystem, w którym żyje wiele gatunków ptaków, w tym flamingi i pelikany.
Oprócz przyrody, to co przyciąga turystów w region wokół jeziora Eyasi, to obecność plemion Hadzabe i Datonga.
Więcej o mojej wycieczce nad Jezioro Eyasi przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Obszar chroniony Ngorongoro
Obszar chroniony Ngorongoro to wyjątkowe miejsce w północnej Tanzanii, znane z różnorodnej przyrody i oszałamiających krajobrazów. Słynny krater to największa na świecie nieaktywna, nienaruszona kaldera wulkaniczna, w której żyje wiele zwierząt, w tym Wielka Piątka: lwy, słonie, bawoły, lamparty i nosorożce.
Więcej o mojej wycieczce do Ngorongoro przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Park Narodowy Tarangire
Park Narodowy Tarangire jest znany z dużej populacji słoni, oraz różnorodnych krajobrazów. Zajmuje powierzchnię około 2850 kilometrów kwadratowych i jest częścią popularnego Northern Safari Circuit, który przeważnie obejmuje również Park Narodowy Serengeti, Park Narodowy Jeziora Manyara i krater Ngorongoro.
Oprócz słoni, zobaczyć można lwy, lamparty, gepardy, żyrafy, zebry, bawoły, gnu i ponad 500 gatunków ptaków.
Rzeka Tarangire jest życiodajną linią parku i przyciąga zwierzęta przez cały rok. W porze suchej (czerwiec–październik) zwierzęta z okolicznych terenów migrują tutaj w poszukiwaniu wody.
Krajobraz parku słynie z kultowych baobabów, zwanych również „Drzewami Życia”. Poza tym można tu zobaczyć rozległe sawanny, mokradła i lasy akacjowe.
Więcej o mojej wycieczce do Parku Narodowego Tarangire przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Park Narodowy Serengeti
Serengeti to jeden z najbardziej wyjątkowych ekosystemów Afryki, rozciągający się przez Tanzanię aż do Kenii. Nazwa Serengeti pochodzi od słowa „Siringet” w języku Masajów, oznaczającego „niekończące się równiny”. Ta rozległa sawanna gości Wielką Migrację, podczas której miliony gnu, zebr i gazeli przemieszczają się w poszukiwaniu jedzenia i wody, a tuż za nimi podążają drapieżniki, takie jak lwy, gepardy i hieny.
Więcej o mojej wycieczce do Parku Narodowego Serengeti przeczytasz w osobnym poście TUTAJ.
Jezioro Natron i Ol Doinyo Lengai
Jezioro Natron, położone w pobliżu granicy z Kenią, jest wyjątkowym i wysoce zasadowym jeziorem znanym z czerwonych i pomarańczowych odcieni spowodowanych obecnością mikroorganizmów i alg lubiących sól. Jezioro jest jednym z najważniejszych terenów lęgowych dla mniejszych flamingów, ponieważ panujące warunki zapewniają bezpieczne środowisko przed drapieżnikami. Ze względu na wysokie temperatury i bogate w minerały wody, tylko kilka gatunków może tu przetrwać, co czyni je fascynującym, ale surowym ekosystemem.
W pobliżu jeziora znajduje się Ol Doinyo Lengai, czynny wulkan, często nazywany przez miejscowych Masajów „Górą Boga”. Jest to jedyny wulkan na świecie, który wyrzuca lawę natrokarbonatytową, która jest znacznie chłodniejsza i mniej lepka niż typowa lawa.
Wspinaczka zazwyczaj zajmuje od 5 do 7 godzin, aby wejść na szczyt i od 3 do 4 godzin, aby zejść. Rusza się około północy, aby dotrzeć na szczyt przed wschodem słońca, ponieważ dzienne temperatury mogą być ekstremalnie wysokie. Wędrówka jest stroma i wymagająca, wymaga dobrej kondycji fizycznej, ale nagrodą jest oszałamiający widok na jezioro Natron i Wielką Doliną Ryftową.
Wizyta nad jeziorem Natron jest dość droga. Do bramy wjazdowej można dotrzeć, podróżując z Arushy lokalnym autobusem Loliondo, ale trzeba będzie zorganizować dalszy transfer do miejsca zakwaterowania. Zapytałem o koszty w Lake Natron Maasain Guest House i oto, co mi powiedzieli:
Opłata za wstęp wynosi 35 USD za osobę. Opłaty za aktywności takie jak wędrówka nad jezioro lub wodospady: 20 USD za osobę za aktywność. Tzw. “wildlife fee” 29,50 USD za osobę za noc.
Aby wspiąć się na wulkan: 100 USD za osobę (jeśli jesteś w dwie osoby, to 140 USD), plus “wildlife fee” 23,50 USD za osobę. Ponadto będziesz musiał zorganizować transport, aby dotrzeć do punktu początkowego wspinaczki (ok. 70 USD). Kierowca będzie na Ciebie czekał, aż zejdziesz z wulkanu.
Opłata za nocleg w pensjonacie wynosi 25 USD za osobę, w cenę wliczone jest śniadanie. Obiad kosztuje 10 USD, a kolacja 15 USD.
Jeśli mieści się w Twoim budżecie, może to być ekscytujące doświadczenie. Ja niestety odłożyłem to na następny raz. Niektóre z tych kosztów brzmią jak zwykłe oszustwo, mające na celu opróżnienie kieszeni turystów. Niestety, typowa praktyka w Tanzanii.
Moshi
Moshi to tętniące życiem miasto znane z plantacji kawy oraz jako funkcjonowania jako baza dla wspinaczy na Kilimandżaro.
Więcej o Moshi można przeczytać w osobnym wpisie TUTAJ.
Kilimandżaro
Jeśli jesteś w Aruszy, ale nie masz czasu na kilkudniowe wejście na Kilimandżaro, jednodniowe wycieczki oferują doskonały sposób na doświadczenie namiastki piękna tej góry, różnorodnych krajobrazów i bogatej kultury. Oto dwie popularne opcje:
1. Jednodniowa wędrówka trasą Marangu
Z Marangu Gate (1870 m) do Mandara Hut (2700 m). Dystans to około 8 km w obie strony (4-6 godzin). Przejdziesz przez bujny las deszczowy, więc rozglądaj się, bo być może dostrzeżesz małpy colobus. Będzie również widok na krater Maundi.
Stopień trudności: średni
2. Jednodniowa wędrówka trasą Machame
Z Machame Gate (1800 m) do First Campsite (~2835 m). Odległość wynosi około 11 km w obie strony (5-7 godzin). Przejdziesz przez gęste lasy deszczowe bardzo malowniczymi szlakami, ale ta opcja jest nieco trudniejsza niż wariant Marangu.
Stopień trudności: średni – trudny
