W poprzednim wpisie wspominałem, że moje plany na etap 12 zostały skorygowane z powodu deszczu i spędziłem noc w Dusznikach Zdroju. Zupełnie zapomniałem, że następnego dnia zaczyna się długi weekend i mogą być trudności z rezerwacją noclegu po drodze, zwłaszcza schroniska. A właśnie tam chciałem się zatrzymać 🙂 Kiedy zadzwoniłem rano do PTTK Jagodna, tylko się zaśmiali. Wszystko było już zarezerwowane kilka tygodni wcześniej. Spanie na podłodze również nie wchodziło w grę ze względu na ograniczenia związane z epidemią COVID-19.

Trasa: Duszniki Zdrój – Długopole Zdrój
Dystans: ~ 39 km

Było jasne, że przede mną długa droga aż do Długopola Zdroju. Wykonałem kilka telefonów, w poszukiwaniu wolnego pokoju i ostatecznie udało się w Ośrodku Wypoczynkowym Aleksander. Cena zdecydowanie zbyt napompowana w porównaniu do jakości, ale w te dni było tak absolutnie wszędzie. Wygląda na to, że Polacy mieli dość zamknięcia w domach z powodu COVID-19 i po poluzowaniu ograniczeń tłumnie ruszyli na przedłużony weekend na łono natury.

Na rynku w Dusznikach Zdroju odnalazłem czerwone oznaczenie szlaku, a nastepnie minąłem uzdrowiskową część miasta i zacząłem podejście w stronę oddalonego o 11 kilometrów Zieleńca. Ścieżka prowadzi bardzo łagodnie aż do Podgórza, po czym staje się trochę trudniejsza. Nie jest to jednak nic nadzwyczajnego.

Słyszałem odgłos samochodów jadących gdzieś na szczycie wzniesienia i rzeczywiście wkrótce wyszedłem na asfaltową drogę. To Autostrada Sudecka. Jedyne, co ma wspólnego z prawdziwymi autostradami, to nazwa. Dla osób idących GSS to akurat zaleta, bo czerwony szlak prowadzi skrajem drogi aż do Zieleńca. Ruch jest minimalny, więc trzymaj się lewej strony jezdni i pokonaj ten odcinek jak najszybciej.

Z licznymi wyciągami narciarskimi, Zieleniec zimą musi być bardzo ruchliwym miejscem. Jednak na wiosnę był kompletnie martwy i zatrzymałem się tylko na moment w PTTK Orlica, by wypić herbatę i zjeść przekąskę.

Przez kolejne 4 kilometry szlak prowadzi w dół w kierunku Rezerwatu Przyrody Pod Zieleńcem. Jest to obszar z torfowiskami, co prawda mało widocznymi z GSS, ale po odbiciu na lokalne ścieżki, widoki z pewnością będą lepsze. Warto przejść się po drewnianej platformie widokowej.

Stąd do Spalonej i schroniska PTTK Jagodna jest około 15 kilometrów bez większych różnic wysokości. Mijana po drodze wieś Lasówka, z malowniczym kościołem, jest świetnym miejscem na krótki piknik i odpoczynek. Potem był nieco monotonny odcinek przez las, aż wyszedłem w pobliżu wyciągu narciarskiego w Spalonej. Idąc wzdłuż niego na sam szczyt wzgórza dotarłem do niezwykle wówczas obleganego schroniska PTTK Jagodna. Długi weekend, pora obiadowa, możliwy dojazd samochodem. Wszystko to oznacza jedno – tłumy turystów.

Jeśli masz czas lub nocujesz w schronisku, warto przejść łatwy niebieski szlak prowadzący na najwyższy szczyt Gór Bystrzyckich – Jagodną (977 m n.p.m.). To około 4 km, czyli godzina w jedną stronę. Widoki są szczególnie ładne z nowo wybudowanej wieży widokowej.

GSS czerwony) prowadzi z kolei od PTTK Jagodna ponownie wzdłuż Autostrady Sudeckiej. Po około 4 kilometrach skręca w lewo i schodzi do Ponikwy. Uważaj, bo łatwo można się rozpędzić i przegapić oznaczenie szlaku. Przed Ponikwą trzeba pokonać dość zarośnięte łąki, a ścieżka jest ledwo widoczna. Wypatruj traw przygniecionych przez buty innych wędrowców i kieruj się w stronę zabudowań.

Tuż po opuszczeniu Ponikwy szlak skręca w lewo i dalej szutrową drogą oraz lasem prowadzi do Długopola Zdroju. Na szczęście tym razem hotel jest bardzo blisko, więc żadnych dodatkowych kilometrów błądząc po miejscowości. To był długi dzień i zwiedzanie musiało poczekać do rana.

Długopole Zdrój to najmniejsze i prawdopodobnie najmniej popularne uzdrowisko na Głównym Szlaku Sudeckim. Woda wypływająca z terenu wyrobisk starej kopalni została pobrana do zbadania i okazała się wystarczająco zdrowa by założyć w 1802 miasto uzdrowiskowe, wtedy znane jako Bad Langenau. Wkrótce potem kuracjusze zaczęli korzystać z kąpieli leczniczych. Warto zajrzeć do pijalni i spróbować wód mineralnych. Poza tym, do zwiedzania nie ma absolutnie nic.

Plan na ten etap był początkowo ambitniejszy, ale warunki pogodowe szybko go zweryfikowały. Rozpoczynając w Kudowie Zdroju, skręciłem w ulicę Słoneczną mijając Ekocentrum Parku Narodowego Gór Stołowych. Następnie, przecinając drogę prowadzącą do Dańczowa, dotarłem do Przełęczy Lewińskiej (535 m n.p.m.), około 6 km od punktu startowego.

Trasa: Kudowa Zdrój – Duszniki Zdrój
Dystans: ~ 15 km

Widoki były niezłe, mimo ponurej i mglistej pogody. Szlak poprowadził mnie przez pola i w jednym miejscu musiałem pokonać zamkniętą bramę, z małymi drewnianymi schodkami umożliwiającymi przejście piechurom. Podobne spotykałem wcześniej w Alpach i w Nowej Zelandii.

Kolejne 3 kilometry łagodnego podejścia prowadzą w kierunku Grodźca (803 m n.p.m.). Tutaj musiałem się zatrzymać, aby założyć kurtkę przeciwdeszczową i pokrowiec na plecak, ponieważ początkowa mrzawka zmieniła się w ulewny deszcz. Niezbyt było to przyjemne i po raz pierwszy przyszedł mi do głowy pomysł skrócenia dzisiejszego dnia i noclegu w Dusznikach Zdroju.

Przez 2 kilometry od Grodźca było łagodnie z górki, aż dotarłem do skrzyżowania ze szlakiem niebieskim, prowadzącym w stronę ruin zamku Homole z XIII-XIV wieku. To tylko 10-15 minutowe odbicie z GSS. Najpierw idąc po drewnianej platformie, a potem schodami prowadzącymi na szczyt wzgórza zamkowego.

Byłem bardzo szczęśliwy widząc przed sobą ławkę. Zdjąłem plecak, zrobiłem kanapkę i cieszyłem się (krótką) chwilą bez deszczu. Nie było tu żywej duszy, a mgła sprawiła, że atmosfera była wyjątkowa.

Jeśli chodzi o same ruiny, to do zwiedzania pozostało niewiele. Po obejściu czegoś, było kiedyś wieżą, ruszyłem w drogę powrotną.

Pozostający odcinek do Duszników Zdroju jest łatwy i delikatnie z górki. Jedyną trudnością w tych warunkach było błoto. Po około 4 kilometrach byłem już w biurze informacji turystycznej, pytając o rekomendację noclegu. Najlepszą opcją wydawało się schronisko PTTK Pod Muflonem, niestety jednak bez wolnych miejsc. W czasach COVID-19 lepiej zadzwonić i zapytać o dostępność niż iść w ciemno. Koniec konców wylądowałem w Agrotustyce u Baltazara. Spory kawałek od rynku.

Dopiero co wybiło południe, więc mając resztę dnia do dyspozycji, postanowiłem odwiedzić Muzeum Papiernictwa. Bilet kosztuje 22 zł i z powodzeniem można tu spędzić godzinę lub dwie. Stała ekspozycja opowiada o historii papieru i sposobie jego wytwarzania na Śląsku jak i na świecie. Co ciekawe, cały proces wciąż można obserwować na żywo. Dla chętnych dostepne są również warsztaty.

Duszniki Zdrój to kolejne uzdrowiska na trasie Głównego Szlaku Sudeckiego, według mnie jedna z najbardziej urokliwych. Zabiegi lecznicze rozpoczęto w 1751 r. W 1822 r. zbudowano pijalnię wód mineralnych. W następnych latach rozwój był kontynuowany, a miasto odwiedziło wiele znanych osób, m.in. Fryderyk Chopin oraz Felix Mendelssohn-Bartholdy (niemiecki kompozytor). Warto rzucić okiem na Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina, upamiętniający pobyt i koncerty artysty w sierpniu 1826 roku, a także na rynek i otaczające go kamienice.

To było na tyle. Pozostałą część dnia spędziłem odpoczywając, gotując oraz oglądając seriale. Takie dni na szlaku też są potrzebne 🙂

Wambierzyce położone są na około 204, a Kudowa Zdrój na 232 kilometrze Głównego Szlaku Sudeckiego. To znaczy, że gdzieś między tymi dwiema miejscowościami, powinienem świętować połowę mojej przygody! Ale tego dnia nie mogłem doczekać się także z innego powodu. Trasa prowadzi przez malownicze Góry Stołowe i miałem wszelkie powody by wierzyć, że będzie przepięknie!

Trasa: Wambierzyce – Kudowa Zdrój
Dystans: ~28-30 km

Początek dnia był dość ponury z powodu nudnego terenu, asfaltowych dróg i lekkiego deszczu. Zaczęło to wyglądać lepiej po 4 kilometrze, kiedy minąłem Studzienno i wszedłem do Parku Narodowego Gór Stołowych. Szlak prowadzi w górę w kierunku Rogacza (707 m n.p.m.). Zza drzew widocznych było coraz więcej przedziwnych formacji skalnych. Dokładnie to, na co czekałem!

.

Ukształtowanie terenu jest zupełnie wyjątkowe, a pochmurna i lekko mglista pogoda potęgowała odczucia. Kształty niektórych skał przypominają ogromne grzyby, stąd zresztą ich nazwa – Skalne Grzyby. Jest to wynikiem erozji piaskowca, która postępuje znacznie szybciej w niższych partiach skał. Przyznaję, że spędziłem mnóstwo czasu fotografując wszystko dookoła. Choć jak zwykle, nie ma znaczenia, ile czasu poświęcę na zdjęcia, nigdy nie jestem z nich w pełni zadowolony. Może to brak talentu, a może niekończące się dążenie do doskonałości (pewnie to pierwsze).

W każdym razie, z Rogacza do parkingu przy Burzowej Łące jest jakieś 5,5 kilometra. Jak zwykle, parkingi oznaczają więcej turystów i zasada sprawdziła się i tym razem. Mam na myśli większy ruch jak na standardy Głównego Szlaku Sudeckiego, bo zwykle ludzi raczej nie ma wcale. Nawet tu nie było tak tłoczno, jak można się było spodziewać. Turystyka w czasach COVID-19 nie wróciła jeszcze do formy.

Kolejne 5 kilometrów to przeważnie płaska ścieżka zwana Drogą nad Klifem. Bądź czujny! W pewnym momencie zauważysz małą, nieoznakowaną dróżkę odchodzącą w prawo. Zejdź ze szlaku i idź nią do końca (około 5 min), a zrozumiesz znaczenie tej nazwy. Następnym punktem na trasie będzie już Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.).

Mimo że czerwony szlak nie prowadzi na szczyt, trudno oprzeć się pokusie. Wejście po kamiennych schodach jest męczące, ale Szczeliniec Wielki to zdecydowanie jedna z największych atrakcji tego dnia i nie można go przegapić. Na szczycie znajduje się schronisko górskie, więc z powodzeniem można nadrobić spalone kalorie. Droga powrotna jest jeszcze ciekawsza i polecam skorzystać z płatnej alternatywy. Cena to tylko 12 zł, a spacer po niesamowitym labiryncie skalnym zajmuje około godziny Niektóre przejścią są bardzo wąskie i moga okazać się kłopotliwe z dużym plecakiem. Wszystko jest jednak do zrobienia!

Po zejściu dotarłem do Karłowa, gdzie wypada połowa GSS. Czułem dużą satysfakcję z tego, co osiągnąłem do tej pory i być może spowodowało to, że straciłem koncentrację i w rezultacie pomyliłem się skręcając za wcześnie w prawo, podążając czerwonym szlakiem ale dla biegaczy narciarskich. Szczerze mówiąc, używanie dokładnie takiego samego oznakowania jest bardzo mylące i zupełnie bezmyślne. Zajęło mi dużo czasu, zanim zdałem sobie sprawę, że coś jest nie tak. Mapa-turystyczna.pl pomogła mi się odnaleźć, ale kosztowało mnie to przynajmniej godzinę czasu i kilka bezużytecznych kilometrów w nogach. Właściwy szlak biegnie drogą asfaltową prowadzącą do Błędnych Skał, oddalonych od Karłowa o około 5 km. Musiałem przyspieszyć, ponieważ były one otwarte tylko do 17:00. Zaletą późnego przybycia (16:10) było zwiedzanie wąskich przejść w pojedynkę.

Cała atrakcja jest bardzo podobna do Szczelińca Wielkiego i po jego odwiedzeniu, nie robi już tak dużego wrażenia. Przejście z plecakiem w kilku miejscach było naprawdę trudne. Często musiałem go zdejmować i przepychać. Najlepszą opcją jest pozostawienie go przy kasie i odebranie go na końcu. Wychodzi się co prawda w innym miejscu, ale jest to bardzo blisko a samo doświadczenie będzie znacznie przyjemniejsze (plecy również będą wdzięczne).

Ostatnia część dnia minęła na długim (~ 7km) zejściu do Kudowy Zdroju. Byłem bardzo, bardzo zmęczony i nadal musiałem przejść na drugą stronę miasta, ponieważ właśnie tam miałem wynajęty pokój. Nie zrozumcie mnie źle, lokalizacja była świetna, ale w tym momencie czułem w nogach każde kolejne 100 metrów. Ostatecznie Endomondo zarejestrowało 38 kilometrów.

Z pełnym przekonaniem mogę polecić Pokoje Gościnne Pod Lwami. Super sympatyczna gospodyni oraz lokalizacja bardzo blisko głównych atrakcji miasta, gdybyś chciał trochę pozwiedzać. Oczywiście, sugeruję to zrobić!

Co warto zobaczyć w Kudowie Zdroju?

Historia uzdrowiska sięga początków XVII wieku, kiedy to po raz pierwszy pojawiły się informacje o pozytywnym wpływie na zdrowie wód mineralnych z lokalnych źródeł. Zaledwie sto lat później napełnione nimi butelki były regularnie wysyłane na dwór królewski w Berlinie.

Kaplica Czaszek

W niewielkim budynku w Czermnej (jednej z dzielnic Kudowy Zdroju) na ścianach i suficie znajduje się około 23 tysiące ludzkich czaszek. Twórcą tego niezwykłego miejsca był Ojciec Tomaszek. Ludzkie szczątki walające się po na okolicznych polach były rezultatem wojny trzydziestoletniej 1618-1648, wojny siedmioletniej (1756-1763) oraz wielkiej zarazy w 1680 roku. Nikt nie był w stanie zapewnić zmarłym należytego pochówku, dlatego ksiądz postanowił się nimi zająć. Zebrał i przeniósł je do kaplicy oraz krypty. Prawdopodobnie wpadł na ten oryginalny pomysł podczas podróży do Rzymu, po wizycie w miejscowych katakumbach.

Park Zdrojowy

Został założony w XVIII wieku na wzór parków angielskich i znacznie rozbudowany w XIX wieku. Miłe miejsce na spacer! Jest tam małe jezioro, fontanny, a także zalesione wzgórze dla tych, którzy szukają trudniejszych szlaków. Wody mineralne są dostępne w pijalni.

Szlak Ginących Zawodów

Dobra okazja, aby poznać zawody, wykonywane przez naszych przodków, takie jak kowalstwo, pieczenie chleba, garncarstwo czy dziewiarstwo. Jest też mini ZOO, które powinno przyciągnąć uwagę młodszych turystów. Sam skansen jest jednak dość mały, więc jeśli nie masz nadmiaru czasu, daruj sobie.

Inne mniej ciekawe atrakcje turystyczne miasta to: Muzeum Minerałów, Muzeum Zabawek czy Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego.

Byłem dość optymistycznie nastawiony do tego dnia. Odległość wydawała się w sam raz, bez dużej różnicy wysokości. Wyruszyłem z pensjonatu w Srebrnej Górze jak zwykle, czyli około 8 rano i 20 minut później byłem na Srebrnej Przełęczy, skąd czerwony szlak poprowadził mnie w Góry Bardzkie.

Po 4 kilometrach spokojnego spaceru doszedłem do Czeskiego Lasu (621 m n.p.m.), a po kolejnych 3 do Czerwieńczyc. Jest to typowa polska wieś, która wydawałaby się zupełnie martwa, gdyby nie biegające po ulicy kury.

Trasa: Srebrna Góra – Wambierzyce
Dystans: ~ 25-26 km

Kolejnym celem był Słupiec. Najpierw ścieżka prowadziła przez las, by następnie przez pola uprawne prowadzić mnie w kierunku widocznych na horyzoncie bloków mieszkalnymi w centrum miasta.

Słupiec został połączony z Nową Rudą w 1973 roku. Jest to miasto górnicze, niezbyt atrakcyjne z turystycznego punktu widzenia. Zrobiłem tu jednak krótką przerwę, głównie po to, aby polatać dronem w okolicy kolorowych bloków zbudowanych dla górników jak i samej kopalni.

Po Słupcu przyszedł czas na najtrudniejszą część dnia – 2 kilometry podejścia na Kościelec (647 m n.p.m.), gdzie znajduje się wieża widokowa (piękna panorama gwarantowana), a kawałek dalej kościół.

Z Kościelca do Ścinawki Średniej jest około 5 km i tutaj po ostatnich deszczowych dniach, trasa zaczęła robić się bardzo błotnista. Kijki turystyczne okazały się bardzo przydatne do poruszania się po trudnym terenie i nie wylądować z ciężkim plecakiem w błocie. Droga asfaltowa zaczyna się około 2 kilometry przed wioską, więc od tego momentu moje tempo wzrasta. Niestety zaczyna padać.

Ostatni odcinek dnia (ok. 5,5 km) prowadzi głównie przez łąki z Górami Stołowymi widocznymi na horyzoncie po prawej stronie. Mogłem sobie tylko wyobrazić, jak fajnie byłoby odpalić tu drona, ale elektronika i deszcz niekoniecznie idą w parze. W końcu ujrzałem przed sobą ogromną Bazylikę Nawiedzenia NMP w Wambierzycach.

To pewnie jedno z najdziwniejszych miast na trasie GSS. Ogromna bazylika w centrum nie dziwi, Polska jest ultra-katolicka. Ale w Wambierzycach dosłownie wszystko ma biblijną nazwę, a samo miasteczko lubi być nazywane polską Jerozolimą. Z drugiej strony, tuż przed bazyliką znajduje się lokalny sklep spożywczy, gdzie miejscowi dżentelmeni stoją z piwem w ręku przez cały dzień, leniwie gawędząc. Piękny kontrast.

Jakby tego było mało, najtańszą opcją na nocleg okazał się Dom Pielgrzyma. Trochę dziwnie było nocować tam jako osoba niewierząca, ale kogo to obchodzi. Koniec konców to biznes 🙂 W restauracji podają dobrego schabowego, który również pozwala rozwiać wszelkie wątpliwości.