Wąwóz Todra położony jest we wschodniej części Gór Atlasu Wysokiego w pobliżu miasta Tinghir. Słynie z wapiennych klifów, które wznoszą się pionowo na wysokość 400 metrów po obu stronach rzeki Todra. Kanion tworzy wąskie przejście, które jest szczególnie imponujące w najwęższym punkcie, gdzie ma zaledwie 10 metrów szerokości.
Wąwóz, ukształtowany został przez erozję rzeki Todra na przestrzeni tysięcy lat. Odcienie czerwonej, różowej i pomarańczowej skały, zmieniają się wraz z kątem padania światła w ciągu dnia. O wschodzie i zachodzie słońca, są one szczególnie fotogeniczne!
Wąwóz jest popularnym celem podróży zarówno dla zwykłych turystów, miłośników trekkingów jak i wspinaczy. Oprócz naturalnego piękna, jest to również teren bogaty kulturowo. Okoliczne wioski zamieszkują społeczności berberyjskie, gdzie wciąż można doświadczyć lokalnych tradycji oraz nieudawanej gościnności.
Do wąwozu łatwo dojechać z pobliskich miast, co czyni go obowiązkowym przystankiem dla zwiedzających Maroko. Najlepiej przyjechać wczęśnie rano lub popołudniu, aby uniknąć autokarów.
Jak tam dotrzeć?
Aby dotrzeć do wąwozu Todra, podróżni zazwyczaj przejeżdżają przez miasteczko Tinerhir.
Samochodem
Drogi dojazdowe do wąwozu Todra są utwardzone i dobrze utrzymane, chociaż niektóre odcinki mogą być kręte, szczególnie przez przełęcze górskie.
Z Marrakeszu
Podróż samochodem z Marrakeszu do wąwozu Todra zajmuje około 6–7 godzin. Kieruj się na wschód drogą N9, przekrocz malowniczą przełęcz Tizi n’Tichka, a następnie wjedź na trasę N10 w kierunku Ouarzazate i Tinghir.
Z Fezu
Podróż samochodem z Fes zajmuje około 8–9 godzin. Kieruj się na południe przez Środkowy Atlas, mijając Ifrane i Midelt, zanim dotrzesz do Errachidii, a następnie do Tinerhiru.
Z Merzougi
Jeśli najpierw odwiedzasz Saharę, możesz dojechać z Merzougi do wąwozu Todra w około 3–4 godziny. Kieruj się na zachód trasą N12, a następnie wjedź na N10 do Tinghiru.
Autobusem
Dworzec autobusowy w Tinghir jest położony w centrum, a taksówki zabiorą Cię dlaej do wąwozu.
Z Marrakeszu
CTM i Supratours to główne firmy autobusowe w Maroku. oferujące przewozy z Marrakeszu do Tinghiru. Podróż trwa około 8–9 godzin i zazwyczaj wymaga przesiadki w Ouarzazate.
Z Fezu
Bezpośrednie autobusy do Tinghiru są rzadkie, ale często można znaleźć trasy przez Errachidię lub Merzougę. Podróż może trwać ponad 10 godzin w zależności od trasy.
Z Merzougi
Z Merzougi do Tinghiru można dojechać autokarami Supratours lub lokalnymi autobusami. Podróż trwa około 4–5 godzin.
Taksówką
Po dotarciu do Tinghiru możesz łatwo znajeźć tzw. “grand taxi”, czyli „wielką taksówkę”, która zawiezie Cię bezpośrednio do wąwozu Todra. Odległość wynosi około 15 kilometrów, a podróż trwa 20–30 minut. Taksówki można współdzielić z innymi pasażerami lub wynająć prywatnie, w zależności od preferencji.
Z zorganizowaną wycieczką
Wielu podróżników decyduje się na wycieczki z przewodnikiem z dużych miast, które często obejmują transport, lokalnych przewodników i przystanki w innych ciekawych miejsach, takich jak Ouarzazate i Dolina Dades. Mogą być to zarówno jednodniowe jak i kilkudniowe trasy, które są wygodną opcją dla tych, którzy wolą zorganizowane podróże lub nie mają czasu na indywidualne planowanie.
Gdzie się zatrzymać?
Nie miałem żadnych rezerwacji, więc po prostu wszedłem i poprosiłem o pokój w Auberge Restaurant Tizgui. Dostałem go bez żadnych problemów (listopad). Bardzo dobra lokalizacja w pobliżu wąwozu i z pięknymi widokami z górnego tarasu. Śniadanie było wliczone w cenę.
Najlepszy czas na wizytę
Wiosna (od marca do maja): To jeden z najpopularniejszych okresów, ponieważ temperatury są wyższe (ale nie jest upalne) i jest bardziej zielono po okresie deszczów. Temperatury w ciągu dnia wynoszą zazwyczaj około 20–25°C, więc idealnie do zwiedzania.
Jesień (od września do listopada): Również przyjemne temperatury i mniej tłumów. Letni upał zwykle ustępuje we wrześniu, co sprawia, że jest to świetny czas na wędrówki, wspinaczkę i podziwianie krajobrazów. Dzienne temperatury wahają się od 20 do 28°C.
Lato (czerwiec-sierpień): Może być niezwykle gorąco, a temperatury w ciągu dnia często przekraczają 35°C, szczególnie w lipcu i sierpniu. Podczas gdy poranki i późne popołudnia mogą być przyjemne, upał w południe może sprawić, że aktywności na świeżym powietrzu staną się niekomfortowe.
Zima (od grudnia do lutego): Zimy są tu zazwyczaj łagodne, z temperaturami w ciągu dnia wynoszącymi około 10–15°C. Noce jednak mogą być bardzo zimne, z temperaturami czasami spadającymi w pobliże zera, szczególnie w styczniu. Jeśli Ci to nie przeszkadza, jest to dobry okres i z pewnością nie będzie tłumów!
Niezależnie od pory roku, zawsze warto mieć ze sobą cieplejszą warstę ubrań. W końcu to góry!
Tinghir
Większość turystów po prostu przejeżdża przez Tinghir, ale warto zatrzymać się na godzinę lub dwie. Przejdź się w pobliżu historycznej Kasby, aby zobaczyć ładną panorame miasta z górami w tle. Poza tym, sam budynek to ruina i nie ma tam nic innego do zwiedzania. Spacerowanie jest bezpłatne więc nie daj się naciągnąć, jeśli ktoś twierdzi inaczej.
Innym wartym uwagi miejscem jest Meczet Ikalalne, piękny budynek o ciekawej historii i wyjątkowej architekturze. Pracujący tam Berber sam go odnawia i prowadzi prace konserwacyjne. Bardzo miła i entuzjastyczna osoba, która z pewnością oprowadzi Cię po okolicy za małą opłatą.
Droga R703 prowadząca w kierunku Wąwozu Todra przebiega obok Palmeraie de Tinghir, oszałamiającego zielonego raju wyrastającego z suchego krajobrazu południowego Maroka. Oaza jest utrzymywana przez tradycyjny system nawadniania zwany khattara, który ma swoje początki wiele wieków temu. Technika ta jest cudem tradycyjnej inżynierii, w której kanały doprowadzają wodę z odległych gór, prosto na pola uprawne.
Można podziwiać panoramę oazy z punktu widokowego przy drodze lub zjechać do którejś z wiosek i przyjrzeć się jej z bliska.
Wąwóz Todra
Wąwóz powstał dzięki rzekom Todra i Dades, które przez tysiące lat rzeźbiły masywne czerwone wapienne klify. Niektóre ze ścian wznoszą się na wysokość 400 metrów po obu stronach kanionu, a najwęższy punkt ma zaledwie 10 metrów szerokości. Najlepszy czas na wizytę to wczesny poranek lub późne popołudnie. W innych porach spodziewaj się wycieczek autobusowych zatrzymujących się tutaj w drodze do Merzougi.
Szlak
Popularna opcją na trekking jest szlak rozpoczynający się oraz kończący w wąwozie. Dystans wynosi 9 kilometrów, a przewyższenie ~610 metrów. Jego ukończenie powinno zająć około 3 – 4 godzin. Zacząłem od podejścia z parkingu w wąwozie Todra, a następnie zszedłem do wioski Ait Tizgui i wróciłem drogą z powrotem na parking, gdzie zostawiłem samochód. Widoki na góry zapierają dech w piersiach, a mniej więcej w połowie drogi natkniesz się na Berberów mieszkających w namiotach. Najprawdopodobniej zaoferują ci herbatę i trudno wyobrazić sobie lepsze miejsce, aby powoli się nią delektować.
Szlak nie jest specjalnie oznaczony, ale dzięki mapie offline w aplikacji Mapy.cz nie miałem żadnych problemów z nawigacją i monitorowaniem swojej aktualnej pozycji.
Jedź dalej
Zdecydowanie opłaca się kontynuować jazdę R703 dalej w kierunku Tamtetoucht. Krajobraz jest nadal niesamowity, a wszystkie wycieczki autobusowe jadą inną drogą do Merzougi, więc ruch jest minimalny. Jeśli masz więcej czasu, polecam przejechać całą trasę aż do Er-Rich, a następnie skręcić w kierunku Merzougi, mijając po drodze Kanion Ziz. Nie pożałujesz, ponieważ widoki są wprost wspaniałe!
