Park Narodowy Udzungwa to obszar chroniony w południowo-środkowej Tanzanii. Leży w Górach Łuku Wschodniego, łańcuchu starożytnych, zalesionych gór rozciągających się przez Tanzanię i Kenię. Położenie parku waha się od około 250 do ponad 2500 metrów nad poziomem morza, tworząc różnorodne ekosystemy, od nizinnych lasów tropikalnych po lasy górskie. Klimat jest wilgotny i tropikalny, z obfitymi opadami deszczu, które zazwyczaj występują od marca do maja, a słabsze od listopada do grudnia.
Park zajmuje powierzchnię ponad 1900 kilometrów kwadratowych. Roślinność jest niezwykle różnorodna – odnotowano tu ponad 2500 gatunków roślin, z których wiele to gatunki endemiczne. To bogactwo botaniczne wynika z izolacji parku i różnic wysokości co pozwala na rozwój unikalnych gatunków. Znajdziesz tu wszystko, od olbrzymich drzew i gęstych paproci, po delikatne storczyki i rośliny lecznicze wykorzystywane przez lokalne społeczności.
Żyją tu rzadkie naczelne, takie jak mangaba z Sanje i gereza czerwona z Udzungwa, których nie spotyka się nigdzie indziej na świecie. Turyści często wybierają się na wędrówki do wodospadów, w tym do malowniczego Sanje, i przemierzają różnorodne szlaki, od łatwych spacerów po bardziej wymagające wędrówki w góry.
W przeciwieństwie do wielu innych parków w Tanzanii, Udzungwa nie jest miejscem słynącym z safari. Jego nieskomercjalizowany charakter sprawia, że jest atrakcyjny dla osób poszukujących wrażeń z dala od utartych szlaków.
Jak dotrzeć do parku?
Drogą lądową:
Najprostszą trasą jest podróż samochodem lub autobusem na południowy zachód z Dar es Salaam do miasteczka Mikumi, a następnie do wioski Mang’ula, która jest główną bramą do parku. Całkowita podróż samochodem zajmuje od 6 do 8 godzin, w zależności od warunków drogowych i natężenia ruchu. Drogi są w większości utwardzone.
Po dotarciu autobusu do Mikumi możesz przesiąść się do minibusa lub skorzystać z współdzielonego z innymi pasażerami tuk-tuka. Podróż tuk-tukiem trwa około 1,5 godziny, ale jest zaskakująco przystępna cenowo (10.000 TZS).
Pociągiem:
Bardziej malowniczą opcją jest podróż linią TAZARA (Tanzania-Zambia Railway) z Dar es Salaam do stacji Mang’ula. Linia ta przebiega przez serce wiejskiej okolicy, oferując sielskie widoki, dziką przyrodę i zalesione krajobrazy. Pociągi kursują kilka razy w tygodniu i chociaż podróż trwa dłużej niż samochodem (często ponad 10 godzin), oferuje wyjątkowe doświadczenie.
Drogą powietrzną:
W Udzungwa nie ma lotniska, ale można polecieć na lotnisko Mikumi (w pobliżu Parku Narodowego Mikumi) z Dar es Salaam lub innych miejsc w kraju, a następnie dojechać do Udzungwa w stusunkowo krótkim czasie. Jest to szybsze, ale droższe rozwiązanie i wymaga wcześniejszego zarezerwowania lotów czarterowych lub skorzystania z lokalnych linii lotniczych.
Dostęp do parku:
Gdy już znajdziesz się w hotelu w Mang’ula, bez problemu znajdziesz kierowcę boda-boda (motocykla), który zawiezie Cię do wejścia do parku.
Najlepszy czas na wizytę
Pora sucha trwa od czerwca do października. W tych miesiącach szlaki są bardziej dostępne, wędrówki łatwiejsze, a widoczność jest zazwyczaj lepsza, co ułatwia obserwację dzikich zwierząt, takich jak naczelne i ptaki.
Pora deszczowa, szczególnie od marca do maja, mogą sprawić, że szlaki będą śliskie, a niektóre obszary trudne do przebycia, zwłaszcza te bardziej oddalone lub położone wyżej. Mimo to, las jest bujny i tętniący życiem, co przyciąga turystów zainteresowanych roślinnością oraz wodospadami w pełnej krasie. Odwiedziłem park na początku marca i było jeszcze bardzo sucho, a deszcze miały dopiero nadejść.
Pora krótkich deszczów od listopada do grudnia mogą okazać się dobrym czasem na wyjazd, jeśli jesteś przygotowany na sporadyczne opady i chcesz uniknąć innych zwiedzających.
Gdzie się zatrzymać?
Mogę polecić motel Mwanga Royal w Mangula Town. Znalazłem go na Google Maps dzień wcześniej i po przyjeździe dostałem pokój z klimatyzacją. Pokój był bardzo mały, ale dajcie spokój, działająca klimatyzacja nie jest w Tanzanii powszechna, zwłaszcza za 25.000 TZS za noc!
Mają też restaurację i sprzedają napoje, więc to naprawdę bardzo wygodne miejsce. Na ulicy przed wejściem było mnóstwo taksówek motocyklowych, więc do siedziby parku narodowego mogłem dotrzeć w niecałe 10 minut.
Ile kosztuje wizyta w Udzungwa?
Opłaty za wstęp do parku
Dorośli (spoza Tanzanii): 30 USD za osobę za dzień plus 18% podatku VAT, łącznie około 35,40 USD.
Dzieci (5–15 lat): 5 USD za dzień plus 18% podatku VAT.
Obywatele Tanzanii: obowiązują znacznie niższe stawki.
Opłata ta uprawnia do wstępu do parku na 24 godziny.
Koszty wycieczek pieszych z przewodnikiem
Wszystkie wędrówki w Udzungwa wymagają licencjonowanego przewodnika, a czasem również uzbrojonego strażnika. Koszt wynosi około 20 USD za dzień.
Wędrówki długodystansowe:
Jeśli zdecydujesz się na wejście na szczyt Mwanihana, wędrówka zajmie 2-3 dni i wymaga obecności przewodnika, uzbrojonego strażnika oraz tragarzy. Koszt znacznie wzrasta i należy się spodziewać kwoty od 400 do 500 USD. Jeśli wybierzesz się z grupą, niektóre koszty mogą zostać podzielone.
Wędrówka na szczyt Luhombero, najwyższy punkt w Parku Narodowym Gór Udzungwa, trwa od 5 do 6 dni i kosztuje od 800 do 1200 USD za osobę.
Moje doświadczenie
Dzień 1: Wodospady Sanje, Wodospad Księcia Bernarda
Pierwszy dzień pieszej przygody w Udzungwie. Po szybkim śniadaniu w hotelu, wsiadłem na moto-taxi i dotarłem do siedziby parku narodowego. Natychmiast podszedł do mnie przewodnik i po omówieniu opcji przed dużą mapą, padło na trekking do wodospadu Sanje. Uiściłem wszystkie wymagane opłaty, a następnie poszliśmy główną drogą, aby złapać tuk-tuka do początku szlaku.
Wędrówka nie była zbyt trudna, ale szlak wił się raz w górę, raz w dół, a do tego było wilgotno, więc mocno się pociłem. Na szczęście miałem ze sobą dużą butelkę wody i trochę przekąsek. W parku nie było prawie żadnych innych turystów, poza dwiema kobietami podążającymi tą samą trasą.
Najpierw dotarliśmy do podnóża wodospadu i zrobiliśmy kilka zdjęć na malowniczo położonym mostku. Stamtąd kontynuowaliśmy wspinaczkę do środkowej części i punktu widokowego na równiny i plantacje trzciny cukrowej. W końcu dotarliśmy do końca szlaku i zrobiliśmy sobie przerwę na przekąski przed pięknym wodospadem.
Wróciliśmy nieco inną drogą, co było fajne, bo wędrówka okazała się pętlą. Przy głównej drodze spotkaliśmy lokalnych sprzedawców pamiątek i napojów, więc kupiłem dwa kokosy. Cenę trzeba było negocjować, bo początkowa była mocno szalona. Czasami zastanawiam się, skąd w Tanzanii bierze się ten entuzjazm.
Cała wędrówka zajęła nam około 3-4 godzin, a było jeszcze dość wcześnie, więc zapytałem przewodnika, czy są jakieś inne atrakcje, które moglibyśmy zobaczyć. Ponownie skorzystaliśmy z tuk-tuka, który wysadził nas w pobliżu wejścia na szlak prowadzący na szczyt Mwanihana. Dotarcie na szczyt zajmuje co najmniej 2 dni, ale na szlaku jest kolejny wodospad, oddalony o około 15 minut spacerem od głównej drogi, więc postanowiliśmy go zobaczyć. Niestety, był bardzo przeciętny. Mam nadzieję, że kiedyś uda mi się wspiąć na szczyt Mwanihana, chociaż cena dla samotnego wędrowca jest zniechęcająca. Cieszenie się naturą w Tanzanii nie jest tanie!
Wróciliśmy tą samą drogą i wróciliśmy do siedziny parku, gdzie zrobiliśmy jeszcze jeden krótki spacer, żeby zobaczyć Wodospad Księcia Bernarda. Wody prawie nie było, ale przynajmniej udało nam się zobaczyć jelenia i kilka małp.
Ogólnie rzecz biorąc, był to przyjemny dzień, ale o tej porze roku (początek marca) poziom wody w wodospadach był niski. Omówiłem z moim przewodnikiem szczegóły dotyczące następnego dnia i postanowiliśmy wybrać się na pętlę do tzw. “Secret Valley”.
Dzień 2: Hidden Valley
Tym razem musiałem zabrać ze sobą nie tylko przewodnika, ale i uzbrojonego strażnika, ponieważ szlak prowadził głębiej w las i istniało ryzyko spotkania ze słoniami. Niósł on ciężką broń, ale nie zabrał ze sobą nawet wody ani przekąsek. Szlak wiódł przez las, praktycznie przez cały czas. Najpierw szliśmy pod górę, momentami przedzierając się przez bardzo zarośnięte krzaki. Wydawało się, że niewielu turystów wybiera tę trasę, ale oczywiście mi to nie przeszkadzało. W pobliżu znajdował się ładny wodospad, więc odbiliśmy na chwilę ze szlaku, aby odpocząć u jego podnóża.
Potem obeszliśmy górę dookoła i zaczęliśmy schodzić z powrotem do głównej drogi. Czasami było naprawdę stromo!
To była ciekawa wędrówka, która zajęła nam około 4-5 godzin. Doceniłem to, że byłem głębiej w lesie, ale z drugiej strony nie było żadnych spektakularnych widoków i nie spotkaliśmy żadnych dzikich zwierząt. Strażnik był tam na wszelki wypadek, ale przez większość czasu szedł daleko w tyle. Przewodnik był jednak bardzo pomocny, ponieważ szlak nie jest oznaczony na żadnych mapach offline, a na niektórych odcinkach był całkowicie zarośnięty.
Inne dostępne trasy
W poszukiwaniu Sanje Mangabeys
Mangabey Sanje to rzadki i wyjątkowy gatunek małpy, występujący wyłącznie w górach Udzungwa. To średniej wielkości naczelne o kudłatym, brązowo-szarym futrze, wyrazistych pyskach i długich ogonach, które pomagają im utrzymać równowagę podczas poruszania się po drzewach.
To, co czyni je szczególnie interesującymi, to ich zachowanie i ograniczony zasięg występowania. Żyją w grupach społecznych i spędzają czas zarówno na drzewach, jak i na ziemi, co jest nietypowe dla małp żyjących w gęstych lasach deszczowych. Są inteligentne i często komunikują się za pomocą szerokiej gamy wokalizacji, mimiki i mowy ciała. Ponieważ występują tylko na niewielkim obszarze, a ich siedliska leśne kurczą się z powodu działalności człowieka, mangaby Sanje są uważane za gatunek zagrożony wyginięciem.
Zobaczenie ich na wolności to wyjątkowe przeżycie. Poinformuj przewodnika parku narodowego jeśli chcesz je zobaczyć, minimum dzień przed wizytą. Strażnicy dołożą wszelkich starań, aby zlokalizować naczelne i zabiorą Cię do nich na pieszą wędrówkę.
Szczyt Mwanihana
Szlak na szczyt Mwanihana dociera na wysokość 2150 metrów, oferując spektakularne widoki na dolinę Kilombero i gęsty las poniżej Standardowo, potrzeba na to 3 dni i 2 noce, aby bardziej sprawni wędrowcy dadzą radę w 2 dni i 1 noc. W siedzibie parku może zorganizować przewodników i uzyskać niezbędne pozwolenia.
Pierwszego dnia stopniowo zagłębiasz się w las, więc spodziewaj się przekraczania drewnianych mostków i spania pod baldachimem drzew w odległym obozowisku. Drugiego dnia czeka Cię podejście, ale w nagrodę zdobędziesz szczyt Mwanihana i poczujesz się, jakbyś stał ponad chmurami. Trzeci dzień to powrót.
Można tu spotkać rzadkie małpy, takie jak gereza ruda, czyli mangaba, a także dzioborożce, turaki i kolorowe motyle. Las zmienia się w miarę wspinaczki: lasy miombo ustępują miejsca gęstemu lasowi deszczowemu, który przerzedza się, tworząc chłodne, górskie strefy bambusowe.
Szczyt Luhombero
Luhombero, o wysokości 2579 metrów, jest najwyższym szczytem w Udzungwie, ale pozostaje jednym z najmniej popularnych. Jest odległy i jego zdobycie zajmuje od 5 do 6 dni intensywnego trekkingu. Spodziewaj się stromych podejść, śliskich korzeni i sporadycznych przepraw przez rzekę. Noce spędzasz biwakując głęboko w lesie, często w prostych miejscach w pobliżu strumieni lub polan.
Każdy dzień przynosi nowe widoki: nizinne lasy pełne owadów i ptaków, wysokie gaje bambusowe, mgliste wyżyny, a w końcu smagane wiatrem grzbiety, z których rozciągają się widoki na południową Tanzanię.
Ta wędrówka jest wymagająca. Musisz być w dobrej formie i psychicznie przygotowany na długie dni, obozowiska w naturze i brak zasięgu telefonu. Wymagany jest licencjonowany przewodnik, a większość osób wędruje również z tragarzami i kucharzem. Niektórzy organizują wszystko za pośrednictwem lokalnych biur podróży, a inni koordynują wszystko bezpośrednio z władzami parku.
